OSI (Open System Interconnection) Modeli: Bu referans modeli haberleşme işlemini yapabilmek için çeşitli uygulamaları ortaya koymaya çalışır. Katmanlardan oluşur. En yukarısı kullanıcıya en aşağısı donanıma en yakın olan katmanlardır:
- 7) Uygulama Katmanı
- 6) Sunum Katmanı
- 5) Oturum Katmanı
- 4) Taşıma Katmanı
- 3) Ağ Katmanı
- 2) Veri Bağı Katmanı
- 1) Fiziksel Katman
Protokol, tarafların birbirleri arasındaki kural setlerini belirlemiş oldukları haberleşme biçimidir.
Bu yapı, tek bir protokolün bir seferde tanımlanması yerine içerisinde eklemeler çıkarmalar yapıldığında bozulmalar olmadan kullanılan dinamik bir yapıdır. Alttaki katman her zaman için bir üstteki katmana hizmet eder.
OSI modelinin görevi, her bir katmanın kendi içerisinde bağımsız olup bir altındakinden hizmet alıp üstündekine hizmet etmesini ve o katman içinde yer alan protokollerin değişmesi durumunda diğer katmanların bundan etkilenmemesini sağlamaktır.
1) Fiziksel Katman: Analog olarak veri iletimini sağlayan katmandır. Ethernet, fiber.
2) Veri Bağı (Data-Link) Katmanı: Analog verinin dijital olarak iletilmesini sağlayan katmandır. ARP, MAC.
3) Ağ (Network) Katmanı: Adresleme işleminin yapıldığı katmandır. IPv4, IPv6.
4) Taşıma (Transport) Katmanı: Asıl veri iletiminin yapıldığı katmandır. TCP, UDP.
5) Oturum (Session) Katmanı: 3. parti bir servisin çeşitli bilgileri tanımlayarak kullanıcının ya da uygulamanın bir mesajın takibini yapabilmesi, onunla ilgili izinlerin, işlemlerin gerçekleştirilmesini yapan katmandır. Örneğin ATM’de işlem yaparken ATM kartı sadece o kişinin kartın sahibi olduğunu doğrular, ne kadar paranızın olduğu gibi bilgiler 3. parti uygulamalar tarafından oturum katmanında sağlanır. Kulanıcının almak istediği veriyi tanımlayan diğer 3. parti servislere ihtiyaç duyulan kısımları bu katmanda yer alan protokoller sağlarlar. SMP, FTP.
6) Sunum (Presentation) Katmanı: Genelde bilginin çeşitli format değişikliklerine ihtiyaç duyduğu protokollerin yer aldığı katmandır. HTTP, ilk tasarlandığında düz metin iletmek için tasarlanmıştır. Sadece text gönderilebilen bir HTTP tünelinden medya (binary formattadır) gönderilmeye çalışıldığında bu işlem gerçekleştirilemez. Format değiştirmek gerekmektedir. Tünel çıkışında tekrar metin, binary’ye dönüştürülerek tarayıcı tarafından medya görüntülenebilir. Yani binary’yi, metne dönüştürme işlemi sunum katmanında yapılmaktadır. Sıkıştırma işlemleri de burada yapılır. SSL, Base64.
7) Uygulama (Application) Katmanı: Günün sonunda elde edilen uygulamanın yer aldığı kısımdır. Tarayıcılar, video görüntüleme uygulamaları, oyun oynanılan uygulamalar bu katmanda çalışır. DNS, DHCP.
Ethernet kartı bulunan haberleşmeler ARP/RARP üzerinden gelişir. ARP (Adres Çözümleme Protokolü). Sınıfta tanımadığı birisi ile haberleşmek istenildiğinde o kişinin ya adının ya da konumunun bilinmesi gerekir. Genel anlamda konumu biliniyorsa yerini tespit edebilmek için ismi ile seslenilir. ARP de bu şekilde çalışır. Birbirleri ile aynı ağda bağlı olan bilgisayarlar arasındaki iletişim de MAC ve IP adresleri ile sağlanır. IP adresi kişinin konumunu, MAC adresi ise adını temsil eder. Her ethernet kartının bir MAC adresi mevcuttur. IP1’in, “bu IP2’ye sahip olan bilgisayarın MAC adresi nedir?” sorusunu ağdaki tüm bilgisayarlara sorması işlemin broadcast denir. O MAC adresine sahip bilgisayar unicast olarak cevap döner.
3 tip haberleşme vardır: broadcast, yayın yapma şeklinde yapılan, unicast, birebir şekilde yapılan, multicast, birden fazla tarafla yapılan iletişimdir.
ARP protokolü tamamen yukarıda anlatılan işlemi yapar. RARP ise bu işlemin tam tersidir. MAC adresini sorarak IP adresini öğrenir.
allofsecurity.wordpress.com 